Moestuinieren met kleuters is al iets gemakkelijker dan moestuinieren met peuters en minstens net zo leuk. Je kun wat meer vertellen over de groenten en de kinderen ook meer zelf laten doen. Zo wordt moestuinieren met kleuters een succes.
Heb je al een moestuin? Maak dat voor de kleuters een eigen plekje dat helemaal van hen is. Je kunt in verhoogde bakken telen, maar dat hoeft niet. In de volle grond is goed te doen voor kinderen en hier lees je waarom wij de voorkeur geven aan de volle grond. Een extra voordeel van in de grond telen, is dat er geen planten kunnen omvallen. Het belangrijkste is dat ze overal goed bij kunnen. Maak de bedden daarom niet te breed.
Teelplan maken voor je moestuin
Maak een teeltplan met wisselteelt en schrijf op welke groenten jullie er gaan telen. Je kunt ze binnen de groep laten kiezen tussen twee of drie gewassen, zodat ze inspraak hebben.
Laat je kind in een tuincatalogus of op internet (even zelf zoeken op afbeeldingen) plaatjes zoeken van de gewassen die in jullie tuin komen. Maak de plaatjes van gewassen die veel ruimte in beslag nemen groot en schuif ze samen over de plattegrond die je maakte op een A-3 papier. Liggen ze op de juiste plek? Plak ze dan vast. De ruimte eromheen kan je kind inkleuren of tekenen met bloemen, een vogelhuisje, een egeltje en andere dieren. Plastificeer de plattegrond voordat het meegaat naar de tuin.
Natuurlijk kun je als het niet anders kan in bakken of zelfs in emmers telen. Zo kun je in een emmer aardappelen telen. In de moestuincursus Moestuinieren met Kinderen leer je hoe je dat doet.
Courgette telen met kinderen
Courgettes in een pot kunnen ook. Maar deze planten nemen nogal wat ruimte in, dus kies voor een grote pot van minstens 30 cm breed. En zet deze net als de courgetteplantjes in de volle grond op een plekje in de zon als de zaailingen vier weken oud zijn.
Wil je courgettes in de volle grond telen, dan gaat dat als volgt:
Laat kleuters uiterlijk in juni twee grote courgettezaden in een potje doen met grond en compost, druk de zaden verticaal in de grond. Zet de potjes op de vensterbank voor het raam en geef voldoende water. Al na een week zie je de kiemblaadjes. Laat ze nog even lekker doorgroeien en kies na vier weken de sterkste plant. De andere gooi je in de gft-container of op de composthoop. De overgebleven plant poot je op in de kleutermoestuin in de volle grond, dat kan vanaf het vroege voorjaar. Dit kunnen de kleuters zelf doen, courgettezaailingen zijn goed tegen kinderhandjes bestand. Laat ze wel voorzichtig doen natuurlijk, het beste kun je het plantje bij de blaadjes beetpakken – er zijn er inmiddels twee bijgekomen als het goed is – zodat het stengeltje niet knakt. Houd tussen de planten onderling een afstand aan van minimaal een meter.
De eerste oogst heb je binnen tien weken. De kleinste courgettes (max. 10 cm) zijn lekker van smaak. Courgettes zijn vooral zo leuk, omdat deze eigenlijk altijd lukt en de oogst uitbundig is en tot september duurt. Heb je nu kinderen die niet van courgettes houden? Verwerkt de courgette dan in een ovenschotel of saus.
Courgettes krijgen mooie gele bloemen en als je minstens eens per week courgettes plukt, blijft de plant bloemen maken. Zorg ervoor dat je voldoende water geeft, zeker als je de courgette in een pot teelt (waar de kans op uitdroging groter is), en leg eens per drie, vier weken een paar schepjes compost rond de stam.
Aan het eind van het seizoen kun je enkele courgettes heel groot laten worden en er, net als bij pompoenen, een gezicht in uitsnijden.
Een gemakkelijke moestuin voor kinderen
Waarschijnlijk wil je in de kindermoestuin meer groenten en fruit (lekker snoepen!). Wil je een keuze maken, kies dan zaadjes:
- die snel kiemen;
- waarvan de zaailingen snel uitgroeien uit tot mooie plantjes;
- waar sterke planten uit komen, die weinig vatbaar zijn voor ziektes;
- die redelijk snel oogst opleveren en als het even kan gedurende een aantal weken.
Je kunt kiezen voor gewassen die je meteen in de volle grond kunt zaaien, zodat je de stappen van opkweken, verpotten en uitplanten kunt overslaan. Kies gewassen waarvan de verzorging gemakkelijk is voor kinderen en ze niet veel meer hoeven te doen dan water geven en bijvoeden. Begin dus niet meteen aan bloemkool als je weinig ervaring hebt.
Gemakkelijk zijn wortels, bietjes, boontjes en sla (al is het bij de laatste veel gemakkelijker meteen plantjes uit te poten). Maïs is ook niet ingewikkeld en je kunt er een mooi windscherm rond je moestuin mee creëren, want van wind droogt je moestuin uit.
Hebben jullie wat meer ervaring dan zijn snackkomkommers, aardappels en pompoenen ook een optie. Fruit als aardbeien, rode bessen, kruisbessen en blauwe bessen zijn natuurlijk heerlijk om van te snoepen. Realiseer je wel dat als je een fruitstruik aanplant er pas het tweede jaar bessen aan zitten en dat dit bij de blauwe bes zelfs vier jaar kan duren. Maar kerstomaatjes, die ook lekker zoet zijn, kunnen dat eerste jaar veel goedmaken.
En vergeet de bloemen niet! Je hebt ze nodig om insecten aan te trekken die ook jouw fruit en groenten bestuiven, en sommige verdrijven insecten die je juist niet wilt. Zoals het Afrikaantje dat witte vlieg en aaltjes verjaagt. Of de lavendel die bladluis weert.
Bij de keuze van de gewassen is het goed te kijken wanneer je de oogst kunt verwachten. Teel je op een kleuterschool? Kies dan voor gewassen waarvan de oogst niet in de zomervakantie valt. Het leukste is als er elke week iets te zaaien, planten of oogsten is. Maak van tevoren een zaai- en oogstkalender zodat jullie weten wanneer wat moet gebeuren én wanneer je de oogst kunt verwachten. Help als volwassene mee met het zaaien, water geven, het verzorgen van de planten en het oogsten.
Moestuindagboek
Vervolgens kun je de kleuters een moestuindagboek laten bijhouden. Dan kan op verschillende manieren. Kinderen die van woorden houden kun je in een schriftje laten opschrijven wanneer ze zaaiden, wanneer de eerste kiemblaadjes tevoorschijn kwamen en wanneer ze voor het eerst konden oogsten.
Maar dat kan ook als beeldverhaal worden verteld, door tekeningen of foto’s te maken. Zet in elk de datum bij de bevindingen, daar heb je volgend jaar ook iets aan.
Houd je kind van tellen? Laat het dan bijhouden hoe hard de zonnebloem groeit of hoeveel aardbeien er die dag zijn geplukt. Welke dag van de week was de oogst het grootst? Je kunt het bijhouden in een grafiekje, maar voor kleuters spreekt het meer tot de verbeelding uitgeknipte aardbeien (of een ander gewas) op een groot vel per dag te plakken. Ook kun je genummerde plaatjes of memoblaadjes op een prikbord prikken steeds als er wordt geoogst. Gaat het om hogere aantallen? Kies dan naast eenheden ook voor tientallen.
Spelen in de moestuin
Jonge kinderen hebben veel beweging nodig en kunnen niet zo lang geconcentreerd aan taakjes werken. Maak daarom in of bij de moestuin ook een plek om te spelen en ravotten. Dan kan een eenvoudige (zand)kuil of heuvel zijn, maar ook speeltoestellen als een schommel of klimrek. Zorg voor een zachte ondergrond van gras of houtsnippers. Vergeet ook niet een plekje in de schaduw. Dat creëer je met een boom, een huisje of een flinke schaduwdoek.
Geef je kleuter de ruimte in de moestuin en laat hem zoveel mogelijk doen. Gaandeweg leert hij steeds meer over planten en dieren. Veel plezier in jouw kindermoestuin!
Fotocredits: Meisje met wortels gepubliceerd door esmccrory onder CC-llicentie.