Wie in aanraking is geweest met brandharen van de eikenprocessierups, kan daar flink last van ondervinden. Huidklachten treden gewoonlijk binnen 8 uur op. Zo behandel en voorkom je klachten.
Is de eikenprocessierups in de buurt, dan kun je daar gemakkelijk last van krijgen. De brandhaartjes verspreiden zich namelijk heel gemakkelijk. Hangen een paar takken van besmette bomen over je moestuin, dan loop je al kans op irritatie. Met brandhaarden gemaaid gras vormt een risico, tuinmeubilair kan besmet zijn en zwembadwater met brandharen kan maar beter worden weggespoeld.
Vermoed je dat bij jou in de omgeving bomen zijn besmet of brandharen terecht zijn gekomen, schakel dan een professioneel bestrijdingsbedrijf in. Want de brandharen kunnen tot hele serieuze klachten leiden.
Ga niet zelf aan de slag, de haren verspreiden zich te gemakkelijk. Zie je nesten op een stam of in de eerste oksels van de takken? Spuit ze dan in met haarlak om het nest te fixeren. Pas op dat je daarmee geen verspreiding van brandharen krijgt.
Jeuk en ergere klachten
De klachten door brandharen zijn: jeuk, roodheid en pijnlijke bultjes (soms gevuld met vocht). De klachten ontstaan als de blote huid in aanraking is geweest met de haartjes, maar via zweetstraaltjes kunnen de haartjes ook ergens anders op het lichaam terecht komen.
Het vervelende is dat als je vaker wordt besmet of de haren niet uit je kleding krijgt, de reacties steeds heftiger worden. De brandharen zijn na 6 tot 8 jaar nog enorm irriterend. Zelfs op plaatsen waar eerder eikenprocessierupsen waren en waar ze nu niet meer voorkomen, kunnen de brandharen nog lang voor problemen zorgen.
Kinderen, die vaker bomen klimmen én lager bij de grond zitten, lopen eerder risico dan volwassenen om in contact te komen met de brandharen.
Als de rups is uitgevlogen
En denk maar niet dat als de rupsen vlinders zijn geworden het gevaar geweken is. De nesten van de eikenprocessierupsen zitten nog bomvol brandharen. In de nesten hebben de rupsen zich nog een paar keer verveld. Bij elke vervelling worden de honderdduizenden brandharen vernieuwd en al deze oude brandharen blijven achter in de nesten als deze kleine nachtvlinder is uitgevlogen. Na verloop van tijd vallen de nesten uit de bomen waarna de brandharen zich in de omgeving kunnen verspreiden.
Wat kun je doen bij huidirritaties
Je kunt de huid beplakken met plakband of tape. Als je dit eraf trekt, trek je de meeste haartjes mee. Ook kun je de huid goed wassen en spoelen/douchen.Net als bij muggenbulten (waar de bultjes soms op lijken) kun je beter niet krabben. De jeuk wordt er erger door.
Crèmes die de jeuk wat verzachten zijn die met Aloë Vera, Calendula, menthol of Eucalyptus.
Kleding wassen
De brandharen zijn heel moeilijk uit de kleding te verwijderen. Maar dit moet wel, omdat ze anders blijven irriteren. Was de kleding die is besmet op 60 graden. Schone was hang je nooit te drogen in een gebied waar eikenprocessierupsen voorkomen. De haren verspreiden zich namelijk ook via de wind.
Brandharen in de moestuin
Ligt jou moestuin in besmet gebied, dan moet je je groenten en fruit goed wassen voordat je het eet. Dan loop je geen gevaar. Ligt de moestuin binnen 20 meter van een besmette boom? Dan kun je je groenten nog steeds eten, maar zal oogsten en wassen een teveel problemen kunnen opleveren. Helaas voor jou is het misschien beter deze oogst maar niet te consumeren…
Ook gras kun je beter niet geven aan konijnen of kippen als dit binnen 20 meter van een besmette boom groeit. Bij een storm wordt deze afstand nog groter, omdat de wind de brandharen heeft verspreid.
Allergie of erger
Soms kunnen ernstigere klachten ontstaan door inademen van de haartjes. Zoals een irritatie of ontsteking van het slijmvlies van neus, keel en bovenste gedeelte luchtpijp. Dat lijkt op een verkoudheid. Astmapatiënten zullen hier nog eerder last van hebben.
Moeite met slikken, keelpijn en kortademigheid zijn ook mogelijke klachten. En zelfs braken, duizeligheid, koorts of zich helemaal niet goed voelen. Ga bij dit soort klachten altijd naar de huisarts!
Ben je allergisch voor de brandharen van de eikenprocessierups? Dan merk je dit binnen 20-30 minuten. Klachten kunnen zich dan voordoen bij de huis, luchtwegen, je maag en darmen en bij je hart en bloedvaten. Er kan zelfs een anafylaxie optreden, hoewel dit bij insectenbeten vaker voorkomt bij volwassenen dan bij kinderen. Het lichaam reageert in zo’n geval enorm heftig op de brandharen. Ga bij een allergische reactie of overgeven, duizeligheid en/of koorts meteen naar de huisarts om via een bloedonderzoek te laten testen of je allergisch bent.
Brandharen in je ogen
Krijg je jeuk in je ogen, dan is het belangrijk meteen goed te spoelen met handwarm water en niet in je ogen te wrijven. Blijft de jeuk, ga dan naar de huisarts. Eventueel word je doorverwezen naar een oogarts, omdat door de brandharen het hoornvlies kan worden beschadigd.
Heel soms, maar dat gebeurt zelden, heb je niet door dat er brandharen in je ogen zitten. Er ontstaat een ontsteking in de diepere slijmlagen van je ogen die operatief moet worden verwijderd om blindheid (zeldzaam) te voorkomen.
Oorzaak eikenprocessierups
De gevolgen van de brandharen van de eikenprocessierups kunnen dus nogal ernstig zijn. Hoe heeft het zover kunnen komen? Waarom hebben we nu zoveel last van een diertje waar we voorheen weinig over hoorden?
Volgens volgens Henry Kuppen van het Kenniscentrum Eikenprocessierups ligt de oorzaak in het grootschalig aanplanten van eiken, waardoor een monocultuur ontstaat die gevoelig is voor ziekten.
Klimaatverandering maakt het er niet beter op. Door het noodweer (extreem weer is een gevolg van klimaatverandering) zijn veel nesten dit jaar uit bomen gewaaid waardoor de haartjes zich verspreiden buiten de nesten. Klimaatverandering is er bovendien de oorzaak van dat de eikenprocessierups vanuit Zuid-Europa naar het noorden trok, het is ook hier inmiddels warm genoeg.
Bestrijden eikenprocessierups
Van de diverse oplossingen lijkt wegbranden het minst effectief: de haartjes worden erdoor verspreid. De belangrijkste oorzaak – klimaatverandering – draaien we helaas niet meer terug. Er wordt momenteel vooral gezocht naar de beste symptoombestrijding.
Ecologisch evenwicht
Gelukkig krijgen we hulp van de natuur zelf. Vleesmuizen, sluipwespen en vogels als koolmezen, pimpelmezen, boomklever, koekoek en inmiddels ook kauwen zijn natuurlijke vijanden van de rups en vlinder. Als we het landschap zo inrichten dat deze dieren zich thuisvoelen, kunnen zij ons helpen bij dit groeiende probleem.
Tips voor eigen (moes)tuin
Hang een nestkast of een vleermuiskast op of plaats een insectenhotel. Plant een inheemse besdragende struik en gebruik geen enkele vorm van gif, omdat dat al het leven in en rond de boom doodt. Ook door biologische bestrijding met de bacterie Bacillus thuringiensis (BT) of nematoden gaan vrijwel alle insecten in de (vaak juist erg soortenrijke) eikenbomen dood, terwijl daar juist de natuurlijke vijanden van de eikenprocessierups op af komen.
Wil je verder lezen over de eikenprocessierups? Ga dan naar Processierups.nu.
Fotocredits:
Eikenprocessierups door Luc hoogenstein [CC BY-SA 4.0], via Wikimedia Commons
Eikenprocessievlinder door Gyorgy Csoka, Hungary Forest Research Institute, Bugwood.org [CC BY 3.0 us], via Wikimedia Commons
Foto huiduitslag door Cyware [Public domain], via Wikimedia Commons
Koekoek door Tim Peukert [CC BY-SA 3.0], via Wikimedia Commons
_by_Tim_Peukert.jpg){kind=link}