De bodem is het fundament van de moestuin. Zeker voor ongeduldige kinderen is het erg vervelend als door een slechte kwaliteit van de grond de oogst tegenvalt of plantjes het niet goed doen. Daarom: investeer in goede grond!
Ik heb ooit in een moestuin van een kinderopvangorganisatie acht zorgvuldig verhoogd aangelegde bedden verwijderd en de grond afgevoerd. Zonde, denk je misschien, maar de oogst van het afgelopen schooljaar was zo enorm tegengevallen… Toen we een bodemtest lieten uitvoeren, bleek de pH-waarden heel hoog en het stikstofgehalte enorm laag. Geen wonder dat de plantjes het niet goed deden! Het was een grote teleurstelling voor de kinderen.
Was het niet logischer en duurzamer geweest de grond te verbeteren met organische mest en compost in plaats van deze volledig te vervangen? Toen we beter keken naar de grond bleek deze vooral uit zand te bestaan en de compost die erin was verwerkt, was zo jong dat je de takken en blaadjes nog zag zitten. Omdat het verhoogde bedden betrof, waren de bodemprocessen minimaal en zouden compost en mest minder goed hun werk kunnen doen. Daarnaast was het de bedoeling dat de kinderen het komend moestuinseizoen wel resultaat zouden hebben, om hun enthousiasme niet te verliezen. We hadden dus niet een paar jaar de tijd om de bodemkwaliteit te verbeteren en kozen voor een snelle oplossing.
Goede grond voor verhoogde bedden
Verhoogde bedden hebben voordelen:
- Betere waterafvoer.
- Hogere (temperatuur goed voor de groei).
- Ouderen hoeven minder te bukken.
- Rolstoelgebruikers kunnen meedoen (mits omringd door tegelpad).
- Kinderen kunnen er gemakkelijk bij.
Als je verhoogde bedden maakt, is het goed dit te doen met lagen in verschillende materialen in plaats van alleen maar tuinaarde: eerst snoeiafval, dan tuinafval, dan half verteerde compost en ten slotte goede tuinaarde met de eerder afgegraven laag met humus.
Zo krijg je de beste waterafvoer en beluchting. In de Maxicursus Moestuinieren is de basis telen in de volle grond, maar je leert ook hoe je heuvelbedden en verhoogde bedden maakt. (Als je lid wordt van de Kennisbank heb je trouwens toegang tot alle cursussen en méér voordeel.)
Als je tuinaarde koopt voor verhoogde bedden, let ook dan op de kwaliteit. Het kan geen kwaad om naar de testresultaten van de grond te vragen. Je wilt toch weten wat je in je tuin stort? Er moeten voldoende voedingsstoffen in zitten, de pH-waarde moet geschikt zijn voor wat je wilt telen en je wilt vast weten of er geen verontreiniging in de bodem zit. Is de grond die je wilt kopen niet getest, dan kun je zelf de grondtest (laten) uitvoeren. Abonneer je op mijn moestuinmail en je krijgt een mooie korting op bodemtesten.
Ook is het goed naar de structuur van de grond te kijken. Of liever gezegd: de structuur te voelen. Is het zanderig? Is het zwaar en klonterig (veel klei)? Zit er veel organisch materiaal in dat nog niet is gecomposteerd zoals takken en bladeren? Zoals je misschien begrijpt, moet je dergelijke grond niet gebruiken. Onvoldoende verwerkte compost kan onkruid of ziekteverwekkende organismen bevatten. Wat je nodig hebt, is donkere, fijne grond die niet plakt, maar ook niet snel uit elkaar valt.
Donaties
Soms zijn scholen en kinderopvangorganisaties afhankelijk van donaties in natura. Natuurlijk is het fijn als een lokale ondernemer je grond schenkt voor de moestuin. Maar ook dan mag je kritisch zijn op de kwaliteit en de grond testen.
Met kinderen is moestuinieren een en al uitproberen. Er gaat veel mis: teveel of te weinig water, te weinig wieden, teveel moestuinplanten op een vierkante meter… En de tuinwerkzaamheden zijn afgestemd op het ritme van de school, niet altijd op de behoeften van de plantjes. Dit soort onvolkomenheden kun je opvangen als je bodem van goede kwaliteit is. Dan krijg je toch nog de oogst die de kinderen verdienen na zo hard in de moestuin te hebben gewerkt.
Investeer dus meteen in goede grond, vul de bedden na elk moestuinseizoen aan met nieuwe aarde en compost en je hebt meer kans op een overvloedige oogst die de kinderen stimuleert het volgende seizoen weer mee te doen.