Hoewel moestuinieren in bakken erg populair is en in sommige gevallen ook heel handig, kiezen wij voor groenten telen in de volle grond. Waarom? Lees maar.
Wij kiezen er bij onze online moestuincursus voor om te telen in de volle grond omdat dat natuurlijker is, beter voor het milieu (in potten moet je regelmatig grond vervangen), de groei van de plant en de opbrengst. Het is voor ons the real thing. Ik leg je hieronder uit waarom.
Een moestuin op een gezonde bodem
In de bodem (lees: de volle grond) zit een complex samenwerkingsverband tussen talloze micro- en macro-organismen. Een systeem dat waardevol is voor de plant en dat je niet zo 1, 2, 3 nabootst in potten of moestuinbakken.
Marc Siepman, een man die zich inzet voor een gezonde bodem, spreekt zelfs van de bodem als ‘levend organisme’. Hij stelt dat deze levende bodem superbelangrijk is voor ons klimaat, ons drinkwater en ons voedsel en zelfs de zuurstof die we inademen. Een gezonde bodem is dus van levensbelang.
Bij een gezonde bodem doe je heel veel dingen niet: de blaadjes niet weghalen, niet spitten, geen kunstmest en pesticiden gebruiken. En soms moet je juist wel ingrijpen. Vanuit zijn missie om onze bodem gezond te houden of te krijgen, biedt Marc Siepman iedereen tegen een vrijwillige bijdrage een cursus aan die ook online te volgen is: de cursus humisme.
Afvalstoffen en opname voedingsstoffen
Omdat er geen klei-humuscomplex is in een pot of moestuinbak ontstaat er geen natuurlijke binding van de mineralen en organische stof in de grond. Hoe dit precies zit, leggen we later uit, maar het gebrek aan deze verbinding leidt weer tot een gebrek aan buffercapaciteit: de plant krijgt niet de kans om voedingsstoffen af te geven en vast te houden in de mate die past bij de plant. Gevolg: opeenhoping van afvalstoffen en mogelijk ziektes plus verminderde groei.
Hoe milieuvriendelijk is de moestuinbak?
Je kunt bovenstaand probleem enigszins tegengaan door regelmatig de grond te verversen. Maar is dit duurzaam? Het kost veel (dure) potgrond of andere moestuinmix en het een weer slepen van grondstoffen is behalve vermoeiend ook niet vriendelijk voor het milieu en je portemonnee. Als je het kunt voorkomen door in de volle grond te telen, zou ik dit doen.
De potgrond die veelal wordt verkocht voor moestuinbakken heeft veengrond als grondstof. Hiervoor worden veengronden in Nederland, Duitsland en de Baltische Staten uitgegraven. Zodra dat veen wordt drooggelegd om te worden afgegraven, komt CO2 vrij. Dat is eeuwenlang vastgelegd geweest in het veen. Het vrijkomen ervan draagt bij aan het broeikaseffect.
De afgraving van de veengebieden verstoort bovendien het ecosysteem met vaak bijzondere dieren en planten. Het afgegraven veen bevat geen natuurlijke voedingsstoffen en moet worden bemest. Dit gebeurt vaak met kunstmest. En kunstmest is niet goed voor het milieu.
Kortom, gezien de hoeveelheid verbruikte aarde, het transport en het gebruik van veen, is moestuinieren in potten of bakken geen milieuvriendelijke wijze van groenten telen.
Er is wel een milieuvriendelijk alternatief voor potgrond, maar dat haalt het qua positieve eigenschappen voor de plant niet bij de volle grond.
Groenten uit de volle grond smaken beter
Natuurlijk valt over smaak te twisten. Maar een rondvraag onder vrienden valt dat zij wel degelijk een smaakverschil ontdekken bij groenten uit moestuinbakken of potten en de volle grond.
Ik citeer: ‘Mijn ervaring is dat de oogst meer en lekkerder is uit de volle grond dan uit de bakken, Ondanks ’t toevoegen van voeding’. Dit is dus niet alleen mijn beleving!
Nadelen van de moestuinbak
Als andere nadelen werden genoemd:
- In de volle grond kunnen planten beter groeien, ze hebben altijd genoeg plaats voor de wortels en de bladeren. In potten en bakken is dat niet altijd het geval. Meer ruimte voor groei betekent een betere opbrengst. Zo was een bloemkool in een bak bij iemand de helft zo groot als in de volle grond. Ook de aardappelen deden het bij die persoon niet goed. ‘Het was moeilijk om ze vochtig genoeg te houden en ook het bemesten is moeilijker dan in de volle grond.’
- Potten moet je nu eenmaal vaker bewateren en bemesten. Planten halen namelijk gemakkelijker water en voeding uit de bodem dan uit een pot of moestuinbak. Bij warm weer moet je je planten heel vaak water geven.
- Er is minder bodemleven dat de bodem in potten en bakken gezond en luchtig houd. Een goed idee voor moestuinbakken en potten is daarom het gebruik van wormencompost.
- In een pot of bak teel je op een kleine oppervlakte. Je krijgt van de wat grotere gewassen zoals kropsla maar een paar stuks. Komt er een slak, dan houd je geen sla over. En voor sommige gewassen zoals doperwten heb je gewoon een grotere oppervlakte nodig om een redelijke maaltijd bij elkaar te telen.
Voordelen groentetuin
Veel ervaren moestuiniers geven de voorkeur aan een moestuin in de volle grond, ook al is het wat meer werk door ziektes, wieden en bodemverzorging. Bij de moestuin van onze moestuincursus valt dat trouwens reuze mee gezien de afmeting: minder dan 10 vierkante meter teeltoppervlakte. Daarnaast wordt je moestuin in de volle grond vanaf het tweede jaar al gemakkelijker in onderhoud, door grondbewerking en de toevoeging van compost, kalk en mest.
En het is toch veel leuker om samen te werken met de natuur? Een moestuin op de volle grond ziet er mooier uit en trekt meer dieren zoals vogels en egels aan.
En wist je dat SKAL, het keurmerk voor biologisch telen, groenten en fruit niet als biologisch beschouwt als het niet uit de bodem komt? Het is wel belangrijk dat je op schone grond teelt. Doe dus altijd eerst een bodemtest zodat je zeker weet dat er geen lood in de bodem zit!
Voordelen moestuinbakken
Natuurlijk zijn moestuinbakken soms een hele goede oplossing. Voor wie geen tuin heeft of de groenten bij afwezigheid uit het zicht wil rijden. Ook wanneer de bodem vervuild is, kun je beter in een bak telen.
Maak zelf je afweging. Kies je voor volle grond, dan kun je bij onze moestuincursus heel veel leren. De theorie krijg je stap-voor-stap uitgelegd, op het moment dat je het kunt toepassen. Dan onthoud je het het beste.
Behalve wekelijkse moestuintips, die we afstemmen op het weer, krijg je van ons algemene informatie over planten en dieren in je tuin, kinderactiviteiten en recepten.
In de besloten Facebook-groep kun je ervaringen uitwisselen en vragen stellen over jouw moestuin.