Je weet vast dat compost heel goed is voor de bodem in jouw moestuin. Misschien ving je ook wel het woord ‘humus’ op. Het is goed telen op een bodem met voldoende humus. Maar wat is nu het verschil tussen compost en humus? Dat ga ik je hier uitleggen.
Humus lijkt op het woord hummus, die lekkere spread van kikkererwten boordevol eiwitten. (Hier vind je trouwens een lekker recept voor traditionele hummus.) Zo gezond als hummus is voor jou, zo waardevol is humus voor jouw moestuin.
Alleen hoe kom je aan humus? Simpel: door compost toe te voegen!
Hoe ontstaat compost?
De basis van compost is organisch materiaal. Organisch materiaal is dood dierlijk en plantaardig materiaal dat aan het ontbinden is. Dode insecten, gemaaid gras en uitwerpselen van wormen zijn voorbeelden van organisch materiaal.
Soms is er zóveel organische materiaal aanwezig dat een bovenlaag van rottend organisch materiaal ontstaat. Bijvoorbeeld in een bos met een dikke laag bladafval. Dat is nog geen compost. Waarom niet, dat lees je later: composteren is namelijk een door ons geforceerd proces. En hoewel organisch materiaal dus uit zowel dode planten als dieren bestaat, is bij compost alleen sprake van plantaardig materiaal.
Compost is dit plantaardige materiaal terwijl het aan het verteren is. Tijdens dat verteringsproces komen voedingsstoffen vrij waarvan je planten profiteren. Mede daarom is compost zo goed voor je moestuin!
Leren hoe je compost maakt? Volg onze online moestuincursus!
Verschil tussen organisch materiaal en compost
Organische materialen zijn dus alle dode planten en dieren die op of in de grond zitten. Of het nu snel of langzaam verteert. Dood blad in het bos en op de composthoop is organisch materiaal. Een skelet is ook organisch materiaal. Het verteren ervan kan tientallen tot eeuwen duren. Mede omdat hierbij nauwelijks voedingsstoffen vrijkomen, kiezen we bij compost voor plantaardig materiaal.
Compost is de substantie die ontstaat wanneer we het organisch – plantaardig – materiaal gecontroleerd laten verteren. We gooien dode plantenmaterialen zoals dode bladeren, gemaaid gras, papiersnippers, groenteresten en mest op een stapel die we vochtig houden zodat bacteriën zich vermenigvuldigen. Het zijn de bacteriën die gek zijn op dit rottend plantaardig materiaal en zorgen voor de afbraak. Daarbij komt warmte vrij.
Als een composthoop van binnen afkoelt, weet je dat er nog weinig te verteren valt voor de bacteriën en is het tijd de hoop te keren. De buitenkant gaat nu naar binnen en het verteringsproces begint opnieuw. Koelt het weer af binnenin en wordt het niet meer warmer, dan is de eerste afbraak door bacteriën gedaan en is de compost klaar voor de moestuin. Dit hele proces van gecontroleerde ontbinding kan zomaar een half jaar tot een jaar duren, afhankelijk van de grootte en samenstelling van de composthoop.
Deze oude compost zal voor het verteringsproces geen stikstof uit de bodem meer gebruiken die voor de planten is bedoeld en is voldoende afgebroken om voedingstoffen aan de planten af te geven. Tegelijkertijd is er nog genoeg massa om de bodemstructuur te helpen verbeteren. Zo hebben we het organische materiaal in een perfecte conditie voor onze plantjes gebracht.
Dit composteringsproces verschilt van een natuurlijk afbraakproces waarbij het vrijkomen van voedingsstoffen niet wordt geforceerd.
Wat is humus?
Humus is het eindresultaat van het afbraakproces. Het wordt ook wel organische stof genoemd. Niet te verwarren met organisch materiaal, waaruit compost ontstaat. Compost zit tussen organisch materiaal en organische stof in, het bevat beide. Goede compost bevindt zich in die fase in het afbraakproces waarin de meeste voedingsstoffen vrij komen. Dat proces beïnvloeden we door op de juiste wijze te composteren.
De functie van humus in de bodem
Omdat composteren een doorlopend proces is, is moeilijk te meten hoeveel van het organisch materiaal al is omgezet in compost. Humus is eenvoudiger te quantificeren dan compost, want het is een fysiek bodemingrediënt en het eindproduct van compost.
Humus is inert: het is volledig afgebroken organisch materiaal, er komen geen voedingsstoffen meer vrij en het heeft geen enkel effect op de chemische eigenschappen in de bodem. Wel is het op een andere manier belangrijk voor de bodem. Het bevat geen voedingsstoffen, maar geeft de bodem een sponsachtige, poreuze structuur waardoor vocht kan worden vastgehouden en er voldoende zuurstof aanwezig is waardoor bodemleven kan gedijen. Humus is essentieel voor een gezonde bodem.
Omdat humus ontstaat uit organisch materiaal, is het toevoegen van compost erg belangrijk voor jouw moestuin.
Leer hier hoe je zelf compost maakt!
Compost voor gezonde bodem en planten
Zodra je compost in de grond doet, worden de beschikbare voedingsstoffen snel opgenomen door de omringende planten. Na verloop van tijd wordt het resterende organische materiaal langzaam afgebroken en worden de resterende voedingsstoffen opgenomen. De compost is op die manier een consistente meststof met langzame afgifte. Dat is heel goed voor je planten.
Als je net compost hebt toegevoegd, is het volume van de grond wat toegenomen. De compost werkt als een spons, waardoor porositeit toeneemt en de bodemstructuur verbetert. Na verloop van tijd verliest de compost volume en begint de grond te krimpen. Wat overblijft is humus die zorgt voor een kleinere, maar stabielere verhoging van de porositeit. De humus blijft nog lang in de bodem aanwezig nadat de voedingsstoffen zijn opgenomen door planten.
Om planten te voorzien van nieuwe voedingsstoffen zul je na verloop van tijd weer nieuwe compost moeten toevoegen. Op deze manier zorg je voor een gezonde moestuinbodem met steeds meer humus die water vasthoudt en voedingsstoffen vasthoudt voor je planten.