De meeste kleine diertjes in je tuin zijn onschadelijk en dienen als voedsel voor andere dieren. Niks aan doen en zeker geen gif gebruiken! Maar sommige diertjes zijn echt lastig, in het ergste geval word je er zelfs ziek van. Neem nou de teek.
Het aantal tekenbeten loopt op. Het aantal meldingen van een tekenbeet via Tekenradar.nl lag in de eerste vijf maanden van 2018 29% hoger dan het gemiddelde van de vijf jaar daarvoor. Per jaar worden 1 miljoen tekenbeten gemeld.
Een oorzaak is klimaatverandering. Teken worden actief vanaf 7 graden Celsius en dat is het steeds vaker en langer. Een andere oorzaak is dat mensen vaker een tekenbeet melden, omdat beter bekend is dat je ziek kunt worden van een beet.
Symptomen na een tekenbeet
De bekendste ziekte is die van Lyme. Krijg je een blauwachtige of roze vlek of een rode ringvormige vlek op de plaats waar de teek heeft gebeten, let dan goed op. De vlek wordt binnen een paar dagen de voor Lyme kenmerkende grotere ring. Uiteindelijk verdwijnt de ring, maar dat betekent niet dat de bacterie weg is.
De vlek verschijnt meestal na enkele dagen tot twee weken na de tekenbeet, maar dat kan ook na drie maanden zijn. Het is daarom belangrijk de plek van de beet een paar maanden goed in de gaten te houden. Soms zijn mensen besmet zonder dat ze een rode ring zien.
Wat is de ziekte van Lyme
De Borrelia bacterie die de teek met zich meedraagt, is verantwoordelijk voor de ziekte van Lyme. De bacterie kan in het lichaam achterblijven en schade aanrichten aan het zenuwweefsel, de gewrichten, de huid en het hart. Eerst ontstaan griepachtige klachten of opzwelling van oorlel of tepel. Deze klachten komen meestal binnen 3 maanden.
Wordt de ziekte niet herkend, dan ontstaan andere problemen. We noemen dit de late Lymeziekte. Wat het meeste voorkomt is zenuwpijn of zenuwuitval. Bijvoorbeeld verlamming van de gezichtsspieren of een pijnlijke of verzwakte arm of been. Ook kunnen mensen gewrichtsklachten, huidaandoeningen of hartritmestoornissen krijgen.
Gelukkig worden de meeste mensen worden niet ziek na een tekenbeet. In Nederland krijgen elk jaar 27.000 mensen na een tekenbeet de ziekte van Lyme. Dat is slechts 2,7% van alle tekenbeten.
Meer ziektes door een tekenbeet
Nog een ziekte door een tekenbeet in Centraal Europa en sinds kort ook in Nederland is tekenencefalitis (hersenontsteking). De verschijnselen griep met koorts, overgevoeligheid, misselijkheid, hoofd- en gewrichtspijn kunnen na 3 tot 30 dagen optreden.
Goed opletten, want een inenting moet 4 dagen na de beet worden toegediend! Maar een vaccinatie vooraf kan soms ook. De klachten verdwijnen na een week meestal weer. In 10% van de gevallen komen de symptomen terug en kunnen ze leiden tot een hersenontsteking.
Heb je de ziekte eenmaal gehad, dan ben je er immuun voor. Tekenencefalitis loop je op via een tekenbeet óf via het drinken van rauwe melk van besmette dieren.
Andere ziektes die je kunt krijgen van een teek zijn Ehrlichia (vooral in de VS), Früh Sommer Meningo Encephalitis en Fièvre boutonneuse (op dit moment vooral in Zuid-Europa).
Hoe voorkom je de ziekte van Lyme?
Lyme is vooralsnog de meest voorkomende tekenziekte in Nederland. Hoe voorkom je de ziekte van Lyme? Ben je ergens geweest waar planten groeien (bos, duinen. park of tuin), controleer jezelf dan op teken. Heb je een teek? Verwijder deze dan (zie Rivm.nl/tekenbeet) meteen.
Een teek die veel bloed heeft gezogen, zit al een poosje in de huid. Hoe langer een besmette teek in de huid vastzit, hoe groter de kans is dat hij de Borrelia bacterie overbrengt, de bacterie die verantwoordelijk is voor de ziekte van Lyme. Na 72 uur is de kans dat een besmette teek door zijn beet de besmetting overbrengt bijna 100%!
Houd de plek van de beet drie maanden in de gaten. Neem contact op met de huisarts als je een ring- of vlekvormige uitslag ziet of andere klachten krijgt. Verwarrend: besmetting met de Borrelia bacterie leidt niet altijd tot de ziekte van Lyme. En niet alle teken dragen de Borrelia bacterie bij zich. Raadpleeg bij twijfel de huisarts en laat je testen.
Testen op ziekte van Lyme
Je laten testen op de ziekte van Lyme kan ook als proefpersoon. Via Tekenradar.nl kun je je aanmelden voor onderzoek als je een tekenbeet of de ziekte van Lyme hebt. Onderzocht worden onder meer nieuwe testen op de ziekte van Lyme.
Op Tekenradar.nl kun je ook zien waar veel mensen zijn gebeten door een teek en waar mensen de ziekte van Lyme hebben opgelopen. De verwachting is dat vooral in juni en juli mensen tekenbeten zullen melden.
Waarom zijn er teken?
Teken zijn er niet om ons te pesten. Ze maken deel uit van de kringloop, van de voedselketen.
Van de duizenden eitjes die de teek legt worden er vele opgegeten door sluipwespen en vogels. Ook parelhoenders en de rode steekmier lusten wel een teek. Alle reden om de sluipwesp en de rode mier niet uit te roeien dus!
In onze ijver voor onze ‘lastige’ insecten te verdelgen grijpen we behoorlijk in de voedselketen in. We slaan een bres in het voedselweb, trekken er als het ware draden uit. In het geval van insecten halen we de onderste laag van de voedselpiramide weg. Je kunt je voorstellen dat alle lagen daarboven daar last van hebben zo niet ten onder gaan.
Dat is de reden dat wetenschapers zich grote zorgen maken over het op grote schaal verdwijnen van insectensoorten (door bestrijdingsmiddelen als Roundup die nog altijd legaal worden verkocht). De natuur wordt onderuit gehaald. Ook al staan we bovenaan de voedselketen, we maken er deel van uit en zullen er op ten duur last van krijgen.
Wat we insecten aandoen, doen we dus uiteindelijk onszelf aan.
Overigens zorgt ook de aanwezigheid van vos en andere roofdieren ervoor dat het aantal teken minder wordt.
Meer informatie? Kijk op:
Rivm.nl/tekenbeet
ExpertisecentrumLyme.nl
Tekenradar.nl
Tekenbeetziekten.nl
